بعضی از افراد با شنیدن کلمات هوش مصنوعی یاد صحنه هایی از فیلم های تخیلی میافتند که ربات ها در صف های طولانی تولید شده و قرار است برای مأموریت ویژه ای اعزام بشن ولی در واقعیت موضوع متفاوت هستش.

اگر دنبال تعریف هوش مصنوعی هستید می تونیم این طور بگیم که هوش مصنوعی تکنولوژی هستش که به نحوی قابلیت تفکر داره و انجام بعضی از کارها رو از انحصار انسان خارج کرده.

برای مثال امروزه طراحی لوگو با هوش مصنوعی یا ایده یابی با هوش مصنوعی و بسیاری کارهای دیگه قابل انجام  که در فرآیند انجام این ها  AI تلاش می کنه تا تفکری نزدیک به  انسان داشته باشه.

هوش مصنوعی از کلمات Artificial intelligence تشکیل شده که بیشتر با اسم مخفف اون یعنی AI در مقالات و اخبار بهش اشاره میشه. اگر به دنبال مقاله کوتاه در مورد هوش مصنوعی هستید جای درستی اومدید. فقط کافیه با من همراه باشید تا اول بدونیم هوش مصنوعی چیه و چطوری میتونیم ازش استفاده کنیم.

تاریخچه هوش مصنوعی

اولین چیزی که دوست دارم با هم بدونیم اینه که اصلا هوش مصنوعی از کجا اومده و چه کسی خالق هوش مصنوعی هستش؟

هر روزه نقش هوش مصنوعی در زندگی ما بیشتر میشه. آخرین ترند در این زمینه تراشه‌های هوش مصنوعی و کاربردهای مختلف آن‌ها در گوشی‌های هوشمند هستش.

اما شروع توسعه‌ی این تکنولوژی به خیلی قبل‌تر برمیگرده؛ یعنی در دهه‌ی ۵۰ میلادی که «دانشگاه دارتموث» (Dartmouth College) در ایالات متحده یک پروژه‌ی تحقیقات تابستانی را به هوش مصنوعی اختصاص داد.

ریشه‌های هوش مصنوعی به قبل تر از تاریخ و در فعالیت‌های «آلن نیوئل» (Allen Newell)، «هربرت ای. سیمون» (Herbert A. Simon) و «آلن تورینگ» (Alan Turing) برمیگرده.آزمون مشهور تورینگ در سال ۱۹۵۰ توسط او در مقاله‌ای مطرح شد.

این مقاله یکی از اولین اسنادی است که در آن به وجود آمدن ماشین‌های هوشمند پیش‌بینی شده. با این حال موضوع  هوش مصنوعی تا پیش از معرفی شدن سوپرکامپیوتر «دیپ بلو» (Deep Blue) توسط کمپانی IBM هنوز توجه زیادی از جهانیان را به خود جلب نکرد.

این سوپرکامپیوتر اولین ماشینی بود که توانست قهرمان شطرنج جهان «گری کاسپارف» (Garry Kasparov) را در مسابقه‌ای که در سال ۱۹۹۶ میلادی برگزار شد شکست بده. الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای سال‌های متمادی که در کامپیوترهای بزرگ استفاده میشه، ولی حضور آن‌ها در حوزه‌ی لوازم الکترونیک مصرفی به سال‌های اخیر برمیگرده.

حالا که میدونیم تاریخچه AI چیست و از کجا اومده بهتره موضوع رو باز کنیم تا بتونیم درک بهتری ازش داشته باشیم.

هوش مصنوعی چیست به زبان ساده

در تعریف هوش مصنوعی لازم بگوییم که شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که با رفتارهای هوشمندانه از ابزارها سروکار داره.

به زبان ساده یعنی اینکه هوش مصنوعی سعی میکنه انجام کارهایی که در انحصار انسان هستش را انجام بده.

به طور کلی اصطلاح هوش مصنوعی برای تعریف کردن سیستم‌هایی به کار میره که هدف آن‌ها استفاده از ماشین‌ها برای تقلید و شبیه‌سازی هوش انسانی و رفتارهای مرتبط با اون هستش. این هدف گاهی ممکنه با استفاده از الگوریتم‌های ساده و الگوهای از پیش تعیین شده محقق بشه، ولی گاهی هم نیاز به الگوریتم‌ها فوق‌العاده پیچیده داره.

پس هوش مصنوعی که تکلیفیش مشخصه! ولی چند نوع هوش مصنوعی وجود داره؟

انواع هوش مصنوعی بر اساس درک و قابلیت

به طور کلی هوش های مصنوعی از نظر توانایی به 3 دسته کلی تقسیم میشه که به شرح زیر هستش.

هوش مصنوعی نمادین

🔷هوش مصنوعی نمادین (Symbolic) با نمادهایی انتزاعی کار میکنه که برای نشان دادن دانش استفاده میشود. هوش مصنوعی نمادین، هوش مصنوعی کلاسیکی است که بر اساس این ایده کار میکنه که تفکر انسان را به مرور زمان و منطقی بازسازی کنه. در این روش اطلاعات از بالا با کار کردن روی نمادهای معنی‌دار برای انسان، ارتباطات انتزاعی و نتیجه‌گیری‌های منطقی پردازش می‌شوند.

هوش مصنوعی عصبی

🔷هوش مصنوعی عصبی (Neural AI) در اواخر دهه‌ی ۸۰ میلادی در علوم کامپیوتر محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرد.

در این گونه، دانش با استفاده از نمادها نمایش داده نمی‌شود، بلکه به جای آن، نورون‌های مصنوعی و ارتباط میان آن‌ها نماینده‌ی دانش هستند. این هوش مصنوعی چیزی شبیه به یک مغز بازسازی شده.

در این روش دانش کسب شده به قطعاتی کوچک‌تر (نورون‌ها) خرد و سپس از آن گروه‌هایی متصل به هم تشکیل میشه.

این نوع هوش مصنوعی رویکردی پایین به بالا دارن. بر خلاف هوش مصنوعی نمادین، یک سیستم هوش مصنوعی عصبی باید ابتدا آموزش داده بشه و در معرض محرک‌هایی قرار بگیره تا شبکه‌های عصبی در آن تجربه کسب کنه، بزرگ بشه و اندوخته‌ی دانش بیشتری داشته باشه.

مثل هوش مصنوعی چت جی پی تی که به دنیا اینترنت وصله و سعی میکنه ازش یاد بگیره تا نتایج رو بهتر نشون بده.

شبکه‌های عصبی

🔷شبکه‌های عصبی (Neural Networks) در لایه‌هایی سازماندهی میشه که با خطوطی شبیه‌سازی شده به یکدیگر متصل هستن.

بالاترین لایه، لایه‌ی دریافت هستش. این لایه مانند حسگری عمل میکنه که اطلاعات را برای پردازش دریافت میکنه و آن‌ها را به لایه‌های پایین‌تر میفرسته.

این فرآیند پس از دریافت اطلاعات با حداقل دو لایه‌ی دیگر (در سیستم‌های بزرگ تا بیش از بیست لایه)  ادامه پیدا میکنه که به صورت سلسه مراتبی روی هم قرار داره و اطلاعات را با استفاده از پیوندها دسته‌بندی و ارسال میکنه.

در پایین‌ترین بخش سلسله مراتب لایه‌ی خروجی قرار داره که به طور معمول تعداد نورون‌های مصنوعی آن از تمام لایه‌های دیگر کمتر هستش. این لایه داده‌های محاسبه شده را به فرمتی تبدیل میکنه که برای ماشین قابل خواندن باشد.

میدونم یه خورده ممکنه گنگ باشه ولی هوش مصنوعیه دیگه در ادامه سعی میکنم با توضیح های ساده متوجه بشیم.

شیوه‌ها و ابزارهای استفاده از هوش مصنوعی 

ابزارها و شیوه‌های مختلفی برای به کار بردن هوش مصنوعی در دنیای واقعی وجود داره که برخی از آن‌ها را می‌توان در ترکیب با هم استفاده کرد.

اساس کار تمام این روش‌ها «یادگیری ماشینی» (Machine Learning) هستش.

تعریف یادگیری ماشینی سیستمی هستش که تجربه را به دانش تبدیل میکنه. این پروسه به سیستم این توانایی را میده که الگوها و قوانین را با سرعتی که همواره در حال افزایش هستش شناسایی کنه. در انواع مختلف یادگیری ماشینی از هر دو نوع هوش مصنوعی نمادین و عصبی استفاده میشه.

یادگیری عمیق (Deep Learning) زیرگونه‌ای از یادگیری ماشینی هستش که اهمیت آن رو به افزایش هستش. در این مورد تنها از هوش مصنوعی عصبی یا همان شبکه‌های عصبی استفاده میشه.

اکثر کاربردهای امروزی هوش مصنوعی بر پایه‌ی یادگیری عمیق هستن. به لطف امکان گسترش دادن سریع طراحی شبکه‌های عصبی و تبدیل کردن آن‌ها به سیستم‌هایی پیچیده‌تر و قوی‌تر با لایه‌های جدید، مقیاس یادگیری عمیق را میشه به سادگی تغییر داد و اون را با کاربردهای بسیار زیادی منطبق کرد.

سه نوع یادگیری برای آموزش دادن شبکه‌های عصبی وجود داره:

🔵تحت نظارت

🔵بدون نظارت

🔵یادگیری تقویتی

این سه پروسه روش‌های متفاوت زیادی را فراهم میکنه تا بشه نحوه‌ی تبدیل ورودی به خروجی دلخواه را تنظیم کرد.

در یادگیری تحت نظارت، ارزش‌ها و پارامترها از بیرون برای سیستم مشخص میشه، ولی در یادگیری بدون نظارت این خود سیستم است که تلاش می‌کند الگوهایی را در اطلاعات ورودی کشف کنه که ساختاری قابل تشخیص دارن و میشه آن‌ها را باز تولید کرد.

در یادگیری تقویتی هم ماشین به صورت مستقل کار میکنه، ولی بر اساس موفقیت یا شکست، تشویق یا تنبیه میشه.

کاربردهای هوش مصنوعی در دنیا امروز ما…

همین الان هم از هوش مصنوعی در بسیاری جاها استفاده میشه، ولی به هیچ وجه همه‌ی این کاربردها در نگاه اول آشکار نیستن!

بنابراین انتخاب کردن موقعیت‌هایی که از امکانات این تکنولوژی در اون ها بهره برداری میشن، لزوما به تشکیل فهرستی کامل نمیشن.

مکانیزم‌های هوش مصنوعی برای تشخیص، شناسایی و دسته‌بندی اشیا و افراد در عکس‌ها ویدیوها بسیار کارآمد هستش.

برای رسیدن به این هدف، از مکانیزم ساده ولی سنگین تشخیص الگو استفاده میشه. اگر اطلاعات تصویر رمزگذاری نشده باشه و ماشین بتونه اون هارو بخوانه، عکس‌ها و ویدیوها را به سادگی میتونه با این روش در دسته‌های مختلفی قرار بده که امکان جست‌وجو و یافتن آن‌ها وجود داره. چنین تشخیص‌هایی رو میشه برای اطلاعات صوتی هم به کار برد.

استفاده از چت‌بات‌ها در بخش خدمات مشتریان روز به روز بیشتر میشه. این دستیارهای مبتنی بر متن، کار خود را با استفاده از تشخیص کلمات کلیدی در درخواست مشتری و نشان دادن واکنش متناسب با آن انجام داد. با توجه به کاربردهای مختلف، این نوع دستیارها می‌توانند ساده‌تر یا پیچیده‌تر باشن.

تجزیه و تحلیل نظرات علاوه بر پیش‌بینی نتایج انتخابات در عالم سیاست، در بازاریابی و بسیاری حوزه‌های دیگر هم استفاده میشه. «استخراج نظراته (Opinion Mining) که همچنین با نام «تجزیه و تحلیل احساسات» (Sentiment Analysis) هم از آن یاد میشه، برای جست‌وجو کردن اینترنت در مورد عقاید و عبارات احساسی به کار میره. با این روش‌ها میشه نظرسنجی‌هایی را به صورت ناشناس برگزار کرد.

الگوریتم‌های جست‌وجو مثل الگوریتم‌هایی که گوگل استفاده می‌کند، طبیعتا به شدت محرمانه هستن. روش‌های محاسبه، رتبه‌بندی و نمایش نتایج جست‌وجو تا حد زیادی بر پایه‌ی مکانیزم‌هایی کار می‌کنند که از یادگیری ماشینی در آن‌ها استفاده می‌شود. البته گوگل به تازگی هوش مصنوعی گوگل بارد رو معرفی کرده که پیشنهاد میکنم نگاهی بهش داشته باشید. خیلی خفنه!

پردازش کلمات یا بررسی کردن یک متن از نظر دستور زبان و اشتباهات املایی، یکی از کاربردهای کلاسیک هوش مصنوعی نمادین هستش که برای مدت زمان زیادی از آن استفاده میشه.

در این روش زبان به عنوان شبکه‌ی پیچیده‌ای از قوانین و دستورالعمل‌ها تعریف میشه که قطعات متن را در یک جمله تجزیه و تحلیل میکنه و در برخی شرایط میتونه اشتباهات را تشخیص بده و تصحیح بکنه. از همین قابلیت‌ها همچنین در تبدیل نوشتار به گفتار در دستیارهای صوتی مانند سیری، الکسا و گوگل اسیستنت هم استفاده میشه.

در تراشه‌های جدید گوشی‌های هوشمند مانند تراشه‌ی Kirin 970 شرکت هواوی، هوش مصنوعی بخش ویژه‌ای برای خودش به نام NPU یا «واحد پردازش عصبی» (Neural Processing Unit) داره.

کوالکام هم حدود دو سال است که روی NPU خاص خودش به نام پردازشگر Zeroth کار میکنه. تراشه‌ی A11 Bionic اپل هم بخش مشابهی را در خودش جای داده.

اولین بروزسانی روی هوش مصنوعی برای تغییر جهان!

علاوه بر این پژوهش‌های مختلف دیگری هم روی هوش مصنوعی در حال پیگیری هستش که الان شرکت open AI خیلی تخصصی روی اون کار میکنه. همون شرکتی که هوش مصنوعی ChatGPT و هوش مصنوعی dall-E 3 رو درست کرده.

اما اگر به قبل برگردیم، شاید برجسته‌ترین تحقیق روی هوش مصنوعی مربود به پروژه‌ی «واتسون» (Watson) شرکت IBM بود.

این پروژه در اولین حضور عمومی خود در یک مسابقه‌ی تلویزیونی اطلاعات عمومی در سال ۲۰۱۱ آزمایش شد. واتسون در این برنامه به رقابت با دو انسان پرداخت و مسابقه را برد. این هوش مصنوعی پس از آن چند بار دیگر هم در رویدادهای مشابهی ظاهر شد.

یک شرکت بیمه‌ی ژاپنی از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی استفاده از واتسون را برای بررسی سوابق و اطلاعات پزشکی مشتریان و ارزیابی آسیب‌ها و بیماری‌ها آغاز کرده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده از این شرکت بیمه، هوش مصنوعی واتسون تقریبا جایگزین ۳۰ کارمند شده. از دست دادن شغل در اثر خودکارسازی تنها یکی از مشکلات اخلاقی و اجتماعی مورد بحث در مورد هوش مصنوعی است که شرکت‌های بزرگ و دانشگاه‌ها در مورد آن پژوهش میکنن.

حالا که فهمیدیم هوش مصنوعی چیست و چطوری ساخته شده، وقتشه بدونیم که هوش مصنوعی چه امکاناتی داره…

کاربردهای هوش مصنوعی در دنیا امروز

دنیا امروز خیلی جالبه! کلی هوش مصنوعی رایگان و غیر رایگان معرفی شده که هر کدوم میتونن کار های مختلفی رو انجام بدم، اما تمام هوش مصنوعی های بر اساس کارکرد به چند دسته تقسیم میشن که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.

دسته اول: هوش مصنوعی چت بات

🟢 دسته اول رو هوش مصنوعی های برای صحبت کردن تشکیل میدن که به اونها چت بات گفته میشه.

چت بات ها تجربه مکالمه با یک انسان رو برای شما به ارمغان میارن و با استفاده از پردازش زبان طبیعی انسان مثل یک اپراتور عمل میکنن و به سوالات پاسخ می دهند در این زمینه مقاله

همچنین داخل ویدیو زیر سایت www.chatforai.com رو بهتون معرفی کردم که هوش مصنوعی هستش و مخصوص صحبت کردن ساخته شده، شما میتونید هر سوالی که دوست دارید رو ازش بپرسید مثل کاری که من داخل اون ویدیو انجام میدم.

دسته دوم: دستیارهای صوتی دیجیتال

🟢 به احتمال زیاد در گوشی های هوشمند خود نظیر دستیارهای صوتی را دیده اید یا در مورد هوش مصنوعی ویندوز 11 خبرهایی شنیده باشید

به طور کلی دستیارهای دیجیتالی کمک می کنند تا به کمک یه فرمان صوتی یه عمل اتفاق بیوفته.

دستیار های صوتی گوشی از قبل روی گوشی های امروزی بودن، اما برای انجام کارهای پیچیده طراحی نشده بودن.

مثال ساده اش اینه که با یک فرمان صوتی میتونید موزیک رو پخش یا قطع کنید یا به گوشی خودمون بگیم که کار خاصی رو انجام بده که داخل مقاله شماره گیری و تماس با دستوری صوتی کامل به این موضوع اشاره کردیم.

دسته سوم: الگوریتم های توصیه گر

🟢 اگر در سرویس های پخش فیلم یا ویدئو یا سرویس های موسیقی نظیر یوتیوب سر بزنید و دفعات بعدی موسیقی یا ویدئوی نزدیک به سلیقه شما را معرفی میکنه این عمل هم به واسطه هوش مصنوعی انجام می شود. مثل هوش مصنوعی eightify که میتونه فیلم های یوتوب رو براتون خلاصه کنه.

معرفی بهترین هوش مصنوعی های رایگان

در ادامه سعی میکنم بهترین هوش های مصنوعی که تا الان عرضه شده بهتون معرفی کنیم که در ادامه بهش اشاره میکنم.

هوش مصنوعی Llama 2 : در تولید متن، گفتگو، خلاصه کردن مطالب نوشته شده و کار‌های پیچیده‌تری مانند مسائل ریاضی

هوش مصنوعی adobe firefly: برای تولید تکست افکت جذاب، تبدیل متن به تصویر، ایجاد تغییر در اجزاء تصویر و…

هوش مصنوعی SYNTESIA :  برای ساخت ویدئو با چند کلیک، ادیت ویدیو، تبدیل کردن متن به ویدیو

هوش مصنوعی مخصوص تولید محتوا رایگان : برای نوشتن محتوا برای سایت و مقاله، تولید نوشته های یونیک، انجام دادن تکالیف دانشجو ها و دانش آموزان و…

سخن پایانی

در آخر ممنونم که تا انتهای مقاله هوش مصنوعی چیست با من همراه بودید، در این مقاله سعی کردیم به صورت ساده هوش مصنوعی را شرح بدیم تا با مطالعه آن بتونید به تمام سوالات خود برسید.

اگر در هر بخش از این مقاله با سوال خاصی روبرو شدید، کافیست از بخش نظرات با من در ارتباط باشید، سعی میکنم در کمترین زمان ممکن به شما پاسخ بدم.

در صورتی که با مشکل کامپیوتری یا تلفن همراه روبرو شدید، کافیست برای دریافت مشاوره کامپیوتری از مجموعه رایانه کمک با شماره 9099071540 و 0217129 تماس حاصل فرمایید.